جایگاه دیه در نظام حقوقی ایران    
                                       
یک حقوقدان گفت: مطابق ماده ۴۰۱ قانون مجازات اسلامی، دیه بریدن زبان کودکی که به حد سخن گفتن رسیده ولی سخن نمی‌گوید، ثلث دیه است و اگر بعدا معلوم شود که زبان او سالم بوده و قدرت تکلم داشته، دیه کامل محسوب و بقیه از جانی گرفته می‌شود.

بهزاد اکبرآبادی در گفت‌وگو با خبرنگار حقوقی خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، در ادامه مبحث دیه زبان اظهار کرد: اگر مقداری از زبان کودکی که به حد سخن گفتن نرسیده است قطع شود، حکم آن با مشکل روبه‌رو می‌شود زیرا نمی‌توان آن را مانند زبان لال دانست و مساحت قسمت قطع شده را با مساحت تمام زبان سنجید و از طرفی قدرت بر تکلم حروف پیدا نکرده است تا به نسبت حروف بتوان دیه را تعیین کرد.

وی ادامه داد: به نظر می‌رسد این مورد از مواردی است که در شرع، دیه برای آن تعیین نشده است و باید ارش پرداخت شود اما برخی از فقها دیه آن را بر حسب مساحت مقدار قطع شده نسبت به مساحت تمامی زبان تعیین می‌کنند.

این وکیل دادگستری افزود: کودکی که به حد سخن گفتن رسیده است اما سخن نمی‌گوید، معلوم نیست که لال باشد بلکه ممکن است به خاطر بیماری یا آفتی که بر او عارض شده است، مدتی قدرت بر تکلم نداشته باشد و دیرتر به سخن آید؛ بنا بر این در درجه اول باید سوابق پزشکی کودک را ملاک عمل قرار داد و حکمی که در این ماده بیان شده است بر مبنای ظن و غلبه است.

اکبرآبادی اظهار کرد: کودکی که به حد سخن گفتن برسد و سخن نگوید گرچه احتمال دارد قدرت بر تکلم پیدا کند اما ظن غالب وجود دارد که چنین کودکی لال است؛ هر چند علم نمی‌توان پیدا کرد و بر همین اساس است که راه عدول از دیه قبلی پیش‌بینی شده است.

وی یادآور شد: هرگاه جنایتی موجب لال شدن شود و دیه کامل از جانی گرفته شود و دوباره زبان به حال اول برگردد و سالم شود، دیه مسترد خواهد شد.

این کارشناس ارشد حقوق جزا و جرم‌شناسی در ادامه خاطرنشان کرد: ممکن است زبان یک تکه نباشد بلکه از دو قطعه تشکیل شده باشد؛ در این صورت نیز دیه برحسب مقدار حروفی که از بین می‌رود تعیین می‌شود مگر اینکه با از بین رفتن تکلم از یک قسمت زبان بتوان همان حرف را با زبان دیگر ادا کرد. به نظر می‌رسد در اینجا باید ارش پرداخت شود.

اکبرآبادی در پایان تصریح کرد: نقص عضو که برای آسیب‌های وارد بر زبان پیش‌بینی شده است عبارتند از آسیب‌های نسج نرم با اشکالات مختصر در بلع و جویدن، یک تا۱۰ درصد، قطع موضعی زبان با اختلال در تکلم یا بلع و جویدن، ۱۰ تا۲۰ درصد، قطع نسبتا وسیع زبان همراه با اشکال متوسط در اعمال مربوط به بلع و جویدن و تکلم،۲۰ درصد، قطع وسیع زبان همراه با اختلال کلی در بلع و تکلم و جویدن بر حسب میزان اشکالات عملی، ۴۰ تا ۷۵ درصد و قطع کامل زبان ۸۰ درصد.